شیرهای گازی از تجهیزات ضروری در سیستم‌های انتقال و کنترل جریان گاز در تأسیسات صنعتی، ساختمانی و نیروگاهی هستند. شیر گازی موتور خور یکی از انواع پیشرفته این تجهیزات است که به کمک یک موتور الکتریکی، عملکردی خودکار و دقیق ارائه می‌دهد. این شیرها امکان کنترل از راه دور و تنظیم جریان گاز را به‌صورت خودکار فراهم می‌کنند، که منجر به افزایش بهره‌وری، ایمنی و کاهش هزینه‌های عملیاتی می‌شود.

تعریف شیر گازی موتور خور

شیر گازی موتور خور نوعی شیر کنترلی است که به یک موتور الکتریکی متصل شده و به‌طور خودکار باز و بسته می‌شود. این شیرها معمولاً در سیستم‌های گازرسانی صنعتی، پالایشگاه‌ها، تأسیسات گاز شهری و سیستم‌های اتوماسیون مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اجزای اصلی شیر گازی موتور خور:

• بدنه: ساخته‌شده از استیل ضدزنگ، فولاد کربنی یا برنج مقاوم.
• توپ (Ball) یا دیسک کنترلی: برای کنترل جریان گاز.
• موتور الکتریکی (Actuator): برای فعال‌سازی شیر به‌صورت خودکار.
• سیستم آب‌بندی: حلقه‌های مقاوم برای جلوگیری از نشتی گاز.
• کنترلر هوشمند: در برخی مدل‌ها برای تنظیم میزان جریان گاز.

ویژگی‌های فنی شیر گازی موتور خور

الف) کنترل خودکار و از راه دور

این شیرها امکان کنترل از طریق سیستم‌های PLC، اتوماسیون صنعتی، حسگرها و سیستم‌های هوشمند ساختمان را دارند.

ب) عملکرد سریع و دقیق

با چرخش 90 درجه‌ای یا تنظیم تدریجی، امکان کنترل دقیق جریان گاز وجود دارد.

ج) مقاومت در برابر فشار و دما

شیرهای گازی موتور خور قابلیت تحمل فشار تا 100 بار و دماهای بین -40 تا 250 درجه سانتی‌گراد را دارند.

د) ایمنی بالا

این شیرها با سیستم‌های تشخیص نشتی و قطع خودکار همراه هستند که ایمنی سیستم‌های گازرسانی را افزایش می‌دهند.

انواع شیر گازی موتور خور

الف) بر اساس نوع اتصال

1. شیر گازی دنده‌ای موتور خور: مناسب برای لوله‌کشی‌های صنعتی و خانگی.
2. شیر گازی فلنج‌دار موتور خور: مخصوص سیستم‌های گازرسانی پرفشار و پالایشگاه‌ها.
3. شیر گازی جوشی موتور خور: برای نصب دائمی و جلوگیری از نشتی.

ب) بر اساس نوع عملکرد

1. شیر گازی با موتور برقی: برای کنترل دقیق در سیستم‌های اتوماسیون صنعتی.
2. شیر گازی با موتور پنوماتیک: برای استفاده در محیط‌های صنعتی با هوای فشرده.
3. شیر گازی با موتور هیدرولیکی: مناسب برای سیستم‌های با فشار بالا.

کاربردهای شیر گازی موتور خور

الف) صنایع نفت و گاز

• کنترل جریان گاز در پالایشگاه‌ها و خطوط انتقال.
• استفاده در واحدهای تقویت فشار گاز.

ب) صنایع پتروشیمی و شیمیایی

• استفاده در تأسیسات شیمیایی با نیاز به کنترل دقیق جریان.
• سیستم‌های انتقال گازهای خورنده.

ج) تأسیسات گاز شهری و ساختمانی

• استفاده در خطوط گازرسانی هوشمند.
• ایمنی در سیستم‌های تأمین گاز ساختمان‌های بلندمرتبه.

د) نیروگاه‌ها و صنایع تولید انرژی

• کنترل سوخت‌رسانی به توربین‌های گازی.
• استفاده در سیستم‌های اتوماسیون صنعتی.

مقایسه شیر گازی موتور خور با سایر شیرها

ویژگی‌ها	شیر گازی موتور خور	شیر گازی دستی	شیر پروانه‌ای
کنترل از راه دور	بله	خیر	خیر
دقت تنظیم جریان	بسیار بالا	کم	متوسط
سرعت عملکرد	سریع	متوسط	سریع
هزینه نگهداری	متوسط	پایین	بالا
قابلیت اتوماسیون	بله	خیر	محدود

مزایا و معایب شیر گازی موتور خور

مزایا:

✔ امکان کنترل خودکار و از راه دور. ✔ افزایش ایمنی با سیستم‌های قطع اضطراری. ✔ کاهش نیاز به نیروی انسانی و بهینه‌سازی هزینه‌ها. ✔ قابلیت عملکرد در فشار و دماهای بالا. ✔ افزایش طول عمر سیستم‌های گازرسانی.

معایب:

✖ هزینه اولیه بالاتر نسبت به شیرهای دستی. ✖ نیاز به منبع تغذیه الکتریکی یا سیستم‌های بادی. ✖ پیچیدگی بیشتر در نصب و نگهداری.

نحوه انتخاب شیر گازی موتور خور مناسب

برای انتخاب بهترین مدل، باید به نکات زیر توجه کرد:

1. نوع سیال و محیط کاری: تعیین نوع گاز و شرایط عملیاتی.
2. میزان فشار و دما: انتخاب شیر مناسب بر اساس فشار و دمای کاری.
3. نوع اتصال: بررسی نیاز به مدل دنده‌ای، فلنج‌دار یا جوشی.
4. نوع موتور: برقی، پنوماتیکی یا هیدرولیکی بسته به کاربرد موردنظر.
5. قابلیت‌های هوشمند: امکان اتصال به سیستم‌های PLC، حسگرها و اینترنت اشیا (IoT).

نگهداری و تعمیرات شیر گازی موتور خور

روش‌های نگهداری:

• بررسی عملکرد دوره‌ای: چک کردن وضعیت موتور و سیستم آب‌بندی.
• تمیزکاری منظم: جلوگیری از تجمع رسوبات و آلودگی.
• تعویض گسکت‌ها و اورینگ‌ها: افزایش عمر مفید و جلوگیری از نشتی.
• نرم‌افزارهای مانیتورینگ: در مدل‌های هوشمند برای کنترل وضعیت شیر.

فیلم شیر گازی موتور خور

 

جمع‌بندی

شیر گازی موتور خور یکی از پیشرفته‌ترین تجهیزات برای کنترل جریان گاز است که با قابلیت اتوماسیون، عملکرد سریع و ایمنی بالا، گزینه‌ای ایده‌آل برای صنایع مختلف محسوب می‌شود. این شیرها امکان کنترل دقیق جریان گاز را فراهم کرده و با کاهش نیاز به نیروی انسانی، بهره‌وری سیستم‌های گازرسانی را بهبود می‌بخشند. انتخاب صحیح این شیرها می‌تواند باعث افزایش ایمنی، کاهش هزینه‌های نگهداری و افزایش کارایی سیستم‌های گازرسانی شود.