برای استخراج نفت و گاز باید از تجهیزات حفاری مخصوص استفاده کرد. با توجه به اینکه استخراج قرار است در دریا یا خشکی انجام بگیرد، تجهیزات مورد نظر انتخاب می شوند.
برای عملیات استخراج باید عمق چاه نفت را بررسی کرد، در بعضی مواقع تا چند کیلومتر می تواند یک چاه نفت عمق داشته باشد.
امروزه عملیات حفاری نفت و گاز به روش دورانی انجام می شود اما در گذشته عملیات استخراج بصورت حفاری ضربه ای انجام می شد.
تجهیزات استخراج نفت و گاز
همانطور که گفته شد امروزه از عملیات حفاری دورانی استفاده می شود، در این روش در سطح زمین نیروی محرکه ای به یک صفحه دوار وارد می شود.
یک رشته لوله درون چاه که در انتهای آن مته قرار دارد دوران کرده و به این شکل سنگ های زیر زمینی خرد شده و چاه حفر می شود.
برای انجام عملیات دورانی نیازمند تجهیزات خاصی هست و باید حتما براساس استانداردهای جهانی نصب و نگهداری و تعمیر شوند.
دکل حفاری
دکل حفاری تجهیزاتی است که جهت ایجاد فضای کافی و نگهداری و حفاظت از تجهیزات حفاری و انتقال لوله به داخل و خارج از زمین بر روی نصب می شود.
جنس دکل ها معمولا از فلز است و اتصالات مشبک شکل دارند و مشابه خرپایی هستند و ارتفاع آنها بصورت معمول بین 20 تا 60 متر است.
دکل های ثابت، سیار و شناور انواع مختلف دکل ها هستند که هر کدام با توجه به ویژگی هایی که دارند کاربرد های خاص خودشان را دارند.
برای مثال از دکل های شناور برای استخراج میادین نفتی در دریا استفاده می شود، چون عمق دریا زیاد هستش و عملا نمی توان پایه های دکل رو به کف دریا متصل کرد.
لوله حفاری
لوله حفاری تجهیزاتی است که توخالی است و جنس آنها از فولاد است و طول آنها 9 متر است با قطرهای مختلف.
لوله های حفاری بصورت سلسله ای پشت سرهم متصل می شوند و تا اعماق چاق می روند.
به علت انتقال گل حفاری به اعماق چاه لوله های حفاری توخالی هستند تا گل حفاری از این حفره به اعماق چاه منتقل شود.
زمانی که به عمق چاه می روند، به ازای هر 9 متر، لوله بالایی متصل به kelly از جای خود باز می شوند و یک لوله دیگر به سیستم اضافه می شود و دوباره به kelly متصل می شوند.
رشته لوله حفاری
رشته لوله حفاری دارای اجزای مختلفی است که در بالاترین قسمت رشته لوله، یک لوله با مقطع مربعی که به آن kelly گفته می شود و توخالی است با طول 12.5 متر وجود دارد.
یک سر این قطعه به صفحه دورانی و یک سر دیگر آن به لوله حفاری پیچ شده است. وظیفه این لوله این است که ارتباط بین اجزای درون چاه و بیرون چاه را برقرار کند.
لوله خارجی
برای حفاظت از لوله حفاری و جلوگیری از پیچش و خم شدن آنها، یک لوله توخالی با جنس قوی و محکم وجود دارد که دور لوله حفاری قرار می دهند.
کاربرد لوله خارجی برای لوله های پایینی و نزدیک به انتهای چاه است که از آنها محافظت می کند.
مته
احتمالا شما هم می دانید که کاربرد مته چه چیزی است، از مته برای سوراخ کردن زمین و خرد کردن سنگ ها استفاده می کنند.
مته دارای دو نوع تیغه دار و غلتکی است که به انتهای پایین ترین لوله حفاری متصل می شود.
از مته های تیغه دار برای حفر زمین های نرم و از مته های غلتکی برای حفر زمین های سخت استفاده می شود.
موتورها و تجهیزات متحرک
برای تامین حرکات لوله های حفاری در بیرون چاه از موتورها و تجهیزات متحرک استفاده می شود. موتورهای مورد استفاده در کنار چاه به برق شهری متصل نیستند و معمولا بصورت دیزلی هستند.
جداره
جداره ها یکسری لوله های فولادی توخالی هستند که به جهت جلوگیری از ریزش دیواره چاه مخصوصا در اعماق زیاد مورد استفاده قرار می گیرند.
پمپ ها
در عملیات استخراج سه نوع پمپ، گل، سیمانکاری و جک مورد استفاده قرار می گیرند.
شیر کنترلی
از شیرهای کنترلی جهت جلوگیری از فوران نفت و افزایش فشار بخار نفت استفاده می شود.
تجهیزات تصفیه
تجهیزات تصفیه جهت جداسازی آب، گازها، نمک ها و سایر مواد از نفت خام مورد استفاده قرار می گیرند.
